جیت کان دو (به چینی截拳道) یکی از ورزش‌های رزمی سرزمین چین است که توسط بروس لی، کونگ فوکار و هنرپیشه معروف سینما پایه گذاری شد.

بیشتر تکنیک‌های جیت کان دو براساس هنر رزمی وینگ چون کونگ‌فو طراحی شده‌است، چرا که بروس لی تمرینات کلاسیک رزمی خود را در هنگ کنگ زیر نظر استاد ییپ من استاد بزرگ این سبک انجام داده‌بود.
فنون وینگ چون در جیت کان دو به شکلی تغییر یافته‌اند که کاربردی تر باشند و استفاده از سلاح‌های سرد نیز در آن بسیار گسترده‌تر است. بسیاری از ضربات و حرکات سایر هنرهای رزمی به‌آن افزوده شده‌اند، به طوریکه برخی جیت کان دو را اولین رشته و الگوی ابتدایی هنرهای رزمی ترکیبی می‌دانند.
روش استفاده از سلاح‌های سرد در جیت کان دو بر پایه هنرهای رزمی کالی و اسکریما است از همین رو این رشته جیت کان دو کالی اسکریما نیز نامیده می‌شود.
این رشته گاهی جان فان کونگ فو نیز نامیده می‌شود. جان فان حروف اول نام بروس لی در زبان چینی است. به همین جهت در سال ۲۰۰۴ بنیاد بروس لی نام رسمی این هنر رزمی را به جان فان جیت کان دو تغییر داد.

مراحل آموزشی

آموزش جیت کان دو در سه مرحله مقدماتی، متوسط و پیشرفته صورت می‌گیرد که هنرجویان آن را در ۱۰ مرحله طی می‌کنند تا به عنوان تکنسین ۱ که تقریباً شبیه دان ۱ است شناخته شوند.
در طول این مدت لباس آن‌ها شامل شلوار سیاه و تی شرت است که رنگ تی شرت طی این مراحل تغییر می‌کند و با هر مرحله‌ای یک آرم «یین و یانگ» بر روی لباس او اضافه می‌شود. تعداد این آرم‌ها درجه جیت کان دو کار را نشان می‌دهد. هنرجو پس از رسیدن به مرحله تکنسینی می‌تواند کت بروس لی را به تن کند.
تفاوت‌های جیت کان دو و وینگ چون یکی از تغییرهای اساسی که بروس لی در سیستم چی سائو وینگ چون انجام داد، شکل ایستادن هنگام انجام چی سائو بود. در وینگ چون پاها روبروی هم و به اندازه عرض شانه‌ها ازهم جدا می‌باشند، پاشنه‌ها به طرف بیرون و زانوها به طرف داخل قرار می‌گیرند. به نظر بروس لی این ایستادن باعث کندی و سنگینی حرکت بدن بود. برای همین در جیت کان دو، چی سائو با پای راست یا چپ جلو ایستاده و پاشنه پای عقب بالا انجام می‌شود.
دیگر تغییر بروس لی روی فوک سائو بود که برخلاف وینگ چون تکنیک‌های دست را با پشت دست، ساعد یا بند انگشتان که آن‌ها را غیرطبیعی و موجب زخمی شدن فرد می‌دانست، انجام نمی‌داد و ضربات دست را به سبک بوکسورها اجرا می‌کرد.

ابداع سبک جیت کان دو

پس از سفر بروس لی از هنگ کنگ و عدم دسترسی به استاد ییپ من، او به فکر ایجاد روشی رزمی افتاد. ایده جیت کان دو در سال ۱۹۶۵ در ذهن بروس لی متولد شد.مبارزه با وان جک مان تأثیر بسزایی بر فلسفه مبارزه بروس لی گذاشت. با آن که بروس حریفش را به طرز فجیعی شکست داد، اما معتقد بود که آن مبارزه بیش تر از حد معمول طول کشیده و او نتوانسته‌است آنطور که انتظار دارد از تکنیکهای وینگ چون استفاده کند، بعلاوه او دیگر نمی‌توانست به یادگیری و تکمیل هنر رزمی وینگ چون بپردازد چون فرسخها از استادش دور بود.
او به سیستمی احتیاج داشت تا به شکوفایی هرچه بیشتر داشته‌هایش بپردازد. به همین خاطر با تاکید بر «کاربردی بودن، انعطاف پذیری، سرعت و کارآمدی» به توسعهٔ سیستم جدیدی پرداخت. او شروع به استفاده از روش‌های آموزشی متفاوتی کرد: بدنسازی برای افزایش قدرت، دویدن برای افزایش استقامت، تمرینات کششی برای انعطاف پذیری و بسیاری از روش‌های دیگر که او دائماً در حال منطبق کردن با سیستمش بود.
لی بر آنچه که «روش بی روشی» می‌نامید بسیار تاکید داشت. ایده‌ای که بیانگر رهایی از روشهای فرمالیته -همان سبکهای سنتی- بود. بروس لی احساس می‌کرد سیستمی که او «جان فان کونگ فو» (آموخته‌های بروس لی از هنرهای رزمی) نامیده‌است، محدود کننده‌است و به همین خاطر آن را به آنچه که با نام جیت کان دو توصیفش کرد، تغییر شکل داد. نامی که بعدها از مطرح کردن آن اظهار پشیمانی کرد چون از نام جیت کان دو نیز ویژگی‌های خاصی برداشت می‌شد که هر سبکی به نوبه خود ادعا می‌کند، درحالیکه ایدهٔ هنر رزمی او خروج از هر گونه عوامل محدود کننده بود.

جيتكان دو(اين ميراث با ارزش مرحوم بروس لي) يكي از بحث برانگيزترين هنرهاخصوصاً در چند ساله اخير بوده است . امروزه افراد زيادي در سراسر دنيا بهتدريس جيتكان دو مشغول هستند و سازمانهايي را هم تشكيل داده اند كه از طريقآن در ظاهر بهگسترش جيت كان دو و در اغلب به تجارت و مطرح كردن نام رئيس سازمان خود مي پردازند . جاي تاسف است كه بروس لي فرصت پيدا نكرد تا هنرخود را به صورت سازمان يافته وكلاسيك به جهانيان عرضه كند و تنها توانست به تربيت يك نسل انگشت شمار در دهه 60ميلادي بپردازد .
جيت كان دو در كشور ما حال و هوايي قدري متفاوت با ساير نقاط جهاندارد ، عنوان سبك بروس لي خود كافي است تا تعداد بسياري از علاقه مندان به وي وهنرهاي رزمي را جذب كند تا به اين انگيزه كه آنچه در فيلم هاي وي ديده اند ، فرا بگيرند خود را وقف جيت كان دو كنند . در مورد بروس لي مقالات بي شمارينوشته شده و ابعاد مختلف شخصيت وي مورد بررسي قرار گرفته ، آنچه بيش از همه دارايارزش است آن است كه وي داراي ذهني خلاق و خواهان آزادي بوده است ، در زماني كه سبكهاي رزمي شرقي يك به يك به جامعه آمريكا معرفي مي شدند و هر كدام هم مدعي كاملترين، قويترين و بهترين بوده اند ، جواني سر بر آورد و دوست داران هنر هاي رزمي را بهدوري از تعصب تشويق کرد ، وي جمله اي ساده و پر معنا را مطرح مي سازد : « اگرسبكي كامل بود پس چرا اين همه سبك به وجود آمده اند ؟! » وي البته مورد غضب استادان بزرگ سبك هاي سنتي قرار مي گيرد كه از گستاخي اين جوان كه به نوعيموقعيت
آنان را به خطر مي انداخت ، خشمگين شده بودند ، اما وي همه رزمي كارانی را که كوركورانه از تعاليم فردی پیروی میکردند مورد نکوهش قرار میداد. و میگفت
با ذهني باز و بدون تعصب از هر سبكي بياموزید و در واقع هر چه خوب و دارای كارآيياست جذب كنید.
بروس از همين طرز فكر در پرورش مهارتهاي خود استفاده كرد ، وي بابزرگان بسياري به تمرين پرداخت و با آنها تبادل دانش نمود از آن جمله میتوان جون ری استاد بزرگتكواندو چاک نوریس و باب وال استادان کاراته ومایک استون وجولوئیس را نام برد. از بروس تنها راه مهارت در مبارزه ودرك كامل از آن را مبارزه با تمام توان و البته با استفاده از لوازم ايمني مي دانسته است كهخود در واقع مفهوم مبارزه آزاد است. بروس لي جيت كان دو را خلق كرد وليهميشه از اينكه نامي براي آن در نظر گرفت پشيمان بود ، چون هم نام از قبل مشخص میکرد که چه چیزی را باید فرا گرفت و هم جيت كان دو يك تفكر وفلسفه است كه همواره پوياست ، هر روز مي توان چيز جديدي ياد گرفت و بر داشته هاافزود ، آنچه بروس آموزش مي داد تركيبي بود از ضربات ساده و كاربردي از ضربات پايكاراته ، ضربات مشت بوكس ( وي بسيار تحت تاثير محمد علي كلي بوده است ) و حتي فنونگلاويزي كه از استاد بزرگ«جن لبل» فرا گرفته بود . وي اعتقاد داشت كه راه ساده ومستقيم بهترين راه است در جلد اول كتاب وي از سري كتاب هاي « روش مبارزه ی بروي لي»كه به « آموزش تكنيك هاي دفاع از خود » مي پردازد شاهد هستيم كه ضربات ساده و
كاربردي هستند و دفع حمله با يك يا دو حركت پايان مي يابد . بروس لي جيت كان دو را خلق كرد چون نياز به تغيير رادرك كرده بود ، چرا كه ذهن خود را آماده پذيرش مطالب جديد ساخته بود ، جيت كان دوفلسفه يافتن و استفاده از بهترين ها براي يك رزمي كار است . آيا شما داراي چنين توان و دانشي هستيد ؟
«جرج ديلمن» استاد بزرگ هنر هاي رزمي نظر جالبي در موردجيت كان دو دارد :

هنر بروس لي ، هنر بروس لي بود و با بروس لي مرد . منظورم ايناست ، كه اگر او امروز راه بهتري مي يافت بعضي چيزها را عوض مي كرد . اگر شما راهبهتري
براي اجراي مشت و لگد داشتيد ، او آن را امتحان مي كرد و اگر واقعا بهتر بود آنرا بكار مي گرفت .» اين است مفهوم جيت كان دو واقعي . جیت کان دو چیست ؟ و چه تفاوتی با سبک های دیگر رزمی بویژه سبک های چینیدارد ؟ جیت کان دو روش ابداعیبروسلی برای مبارزه است . هدف بروسلی پیروزی در هر مسابقه ای بود . او دو نزداستاد (ییپ من ) وینگ چون آموخت و به یک استاد واقعی وینگ چون مبدل شد . اما بعدهابه خوبی به ضعف ها و نواقص چیزی که آموخته بود واقف گردید . او معتقد بود که سبکشکاملاً تدافعی ، با مبارزه هایی کاملاً غیرواقعی و قراردادی است و عنصری از تهاجم وحمله در آن وجود ندارد . ضرباتش در فواصل خیلی نزدیک باید اجرا شود و ضعف در تکنیکهای پا و .... دارد . به همین علت او این سبک را بدلیل نداشتن کارایی لازم برای خودرد کرد . توجه بروس به ضربات پا آنطور که همسرش لیندا در کتاب (( بروسلی مردی که منشناختم )) می نویسد از طریق مبارزان سرشناس جرقه ای در او ایجاد شد . بروس نحوهاجرای ضربات پای خود را از داخل سبک های چینی استخراج کرد و از این رو نوع ، نحوه وکارایی تکنیک های پای او متفاوت با تکنیک های پای کاراته بوده است . بروس برای پایبلند از سبک های چینی شمالی و برای مبارزه نزدیک از سبک های جنوبی و برای برخوردکامل از فنون سبک هایی مثل چینا ، جو جیت سو و کشتی استفاده کرد . او با درک کردن نقاط قوت و ضعف 27 سبک سعی کرد بهترین راه مبارزه را ابداع کند.

مراحل آموزشی

آموزش جیت کان دو در سه مرحله مقدماتی، متوسط و پیشرفته صورت می‌گیرد که هنرجویان آن را در ۱۰ مرحله طی می‌کنند تا به عنوان تکنسین ۱ که تقریباً شبیه دان ۱ است شناخته شوند.
در طول این مدت لباس آن‌ها شامل شلوار سیاه و تی شرت است که رنگ تی شرت طی این مراحل تغییر می‌کند و با هر مرحله‌ای یک آرم «یین و یانگ» بر روی لباس او اضافه می‌شود. تعداد این آرم‌ها درجه جیت کان دو کار را نشان می‌دهد. هنرجو پس از رسیدن به مرحله تکنسینی می‌تواند کت بروس لی را به تن کند.

تفاوت‌های جیت کان دو و وینگ چون

یکی از تغییرهای اساسی که بروس لی در سیستم چی سائووینگ چون انجام داد، شکل ایستادن هنگام انجام چی سائو بود. در وینگ چونپاها روبروی هم و به اندازه عرض شانه‌ها ازهم جدا می‌باشند، پاشنه‌ها به طرف بیرون و زانوها به طرف داخل قرار می‌گیرند. به نظر بروس لی این ایستادن باعث کندی و سنگینی حرکت بدن بود. برای همین در جیت کان دو، چی سائو با پای راست یا چپ جلو ایستاده و پاشنه پای عقب بالا انجام می‌شود. دیگر تغییر بروس لی روی فوک سائو بود که برخلاف وینگ چون تکنیک‌های دست را با پشت دست، ساعد یا بند انگشتان که آن‌ها را غیرطبیعی و موجب زخمی شدن فرد می‌دانست، انجام نمی‌داد و ضربات دست را به سبک بوکسورها اجرا می‌کرد. زندگینامه ی بروس لی بروس لی در 27 نوامبر 1340(که به تقویم سنتی چینی سال اژدها بود) در سانفرانسیسکو آمریکا در بیمارستانی که در محله ی چینی ها بود (جکسون استریت) و در حالی که پدرش در چین بود متولد شد بروس لی دو برادر و دو خواهر داشت و فرزند سوم خانواده محسوب می شد. پدر بروس لی هوی چون خواننده ی اپرا در چین بود. مادر بروس گریس لی زن دو رگه آسیایی اروپایی بود.
بروس لی بود.وی که از کودکی به آموزش کونگ فو می پرداخت،به دلیل آنکه یک چینی تبار کامل نبود،در جریان آموزشکونگ فو با مشکلات فراوانی مواجهشد.برخی از استادان کونگ فو تنها چینی ها را به عنوان شاگرد می پذیرفتند و از آموزش وی خودداری میکردند. بروس لی کم کم رشته های مختلف کونگ فو از جمله وینگ چون را آموخت که البته او به دنبال چیز دیگری بود و وینگ چون او را ارضا نمی کرد . در سال 1965 بروس لی به شهر سانفرانسیسکو آمریکا سفر کرد و تدوین مقالاتی برای مجله "بلاک بلت"(Black Belt)مجله معروف کونگ فو جهان را آغاز کرد. دیدگاه های نوین وی در این مقالات و نتایج خوب او در مسابقات ووشو مورد توجه همتایان و فیلم سازان هالیوود قرار گرفت."ویلیام دوزیه"(William Dozier)یکی از تهیه کنندگان فیلم هالیوود بروس لی را می پسندید و رل مهمی در سریال (زنبور سبز) "The Green Hornet"به وی اختصاص داد.بازیگری در این سریال نخستین گام بروس لی به هالیوود بود و از آن پس ستارگان فیلم آمریکا آموزش کونگ فو از وی را آغاز کردند که از میان آنها می توان به جیمز کابورن و استیو مک کوئین اشاره کرد.(بروسلی چند حضور کوتاه در فیلمهای چینی در هنگ کنگ داشت که در اولین فیلمش در نقش یک نوزاد 5 ماهه بازی کرده بود). او در دانشگاه با لیندا آشنا شد و ازدواج كرد. حاصل ازدواجشان یك پسر بود كه از لحاظ قیافه مانند چینی‌ها شبیه پدرش و از لحاظ رنگ پوست و مو مانند غربی‌ها كه شبیه مادرش بود. نامش را براندون نهادند. در واقع تركیبی از دو نژاد چینی و غربی بود. آوازه شهرت كاراته بازی او در آمریكا پیچید و به دلیل داشتن سابقه بازیگری در دوران كودكی و نوجوانی، تهیه كنندگان فیلم در ‌هالیوود از او تقاضای بازی نمودند و او را اژدهای كوچك لقب دادند. سال 1972،بروس لی به تولید فیلم"راه اژدها"(The Way of Dragon)پرداخت.این نخستین فیلم هنگ کنگی بود که در اروپا ساخته شد.بروس لی کارهای طراحی،کارگردانی و بازیگری اینفیلم را به عهده گرفت.صحنه نبرد "تانگ لونگ" بروس لی  با قهرمان کاراته جهان (چاک نوریس) در این فیلم زیباترین صحنه نبرد کونگ فو تا امروز تلقی می شود.

بروس لی در هالیوود شهرت پیدا نکرد،اما با موفقیت فیلم های:

""The Chinese Connection Fist of Fury"

،"  Way of Dragon"،

"و"Game of Death"،

هالیوود نهایتا ارزش واقعی بروس لی را درک کرد. اما روز تاسف آور برای حامیان بروس لی فرا رسید.دو هفته قبل از مراسم پخش فیلم "Game of Death" آخرین فیلم بروس لی،وی به طور ناگهانی جان باخت.این خبر جهان را تکان داد و حامیان بروس لی را تا حدی غمگین و اندوهناک کرد که باور نمی کردند بروس لی پرانرژی و مشتاق حیات آنها را ترک گفته است. حقیقت مرگ بروس لی هنوز در پرده ابهام است. قتل او توسط باجگیران هنگ کنگی به علت باج ندادن، ضربه کشنده یک ورزشکار رزمی، زندگی در یک خانه نفرین شده در هنگ کنگ و مرگش به خاطر طلسم خانه و بالاخره استفاده بیش از حد مواد مخدر از شایعه هائی بود که درباره مرگ او رایج بود. پزشک و پلیس علت مرگ او را نارسائی مغزی گزارش دادند که منجر به مرگ او شده بود. جسد بروس لی را بدون هیچ گونه نشانی از جراحت و یا ضربدیدگی در حال خواب، در آپارتمان دوستش واقع در هنگ کنگ یافتند. جسد بروس لی را در تابوت گذاشتند و میخواستند به آمریکا ببرند ولی وقتی در آمریکا در تابوت را باز کردند شگفت زده شدند چون پیراهن سفید بروس به رنگ آبی در آمده بود و تابوت او خط خطی شده بود . البته باورهای خرافی در مورد وی زیاد است از جمله اینکه افراد قبیله ای در مالزی اعتقاد دارند که او هنوز زنده است!!! البته مرگ بروس لی نمیتوانسته طبیعی باشد چون بعضی از مکتبهای کاراته ای هستند که درمورد اطاعت نکردن از استاد تنبیه هایی مثل لخت کردن فرد به طور مادر زاد و گرداندن وی به همان صورتدر بین مردم البته بعد از اینکه تمام موهای سر و صورت او حتی ابروهایش را هم کشیدند. پسر بروس لی، براندون لی نیز بازیگر فیلم های حادثه ای بود. براندون لی سر صحنه فیلمکلاغ در سال 1994 به اشتباه توسط یک گلوله شلیک شده از یک اسلحه مجروح شد، و به علت خونریزی زیاد پس از مدتی درگذشت. مر گ او نیز مانند مرگ پدرش شایعاتی را در پی داشت. کونگ فو و فیلم دو موضوع اصلی زندگی بروس لی بود و پس از مرگ وی، سراسر هنگ کنگ مدت ها در اندوه و تردید به سر می برد.از دهه هفتاد قرن گذشته،واژه انگلیسی جدیدی در فرهنگ های مختلف هویدا شده است که آن را " Kung Fu"می نامند.سازمان بین المللی ووشو بروس لی را به عنوان یکی از هفت کونگ فو کار برتر جهان انتخاب کرد و هر سال قبل از مسابقات سالانه عالی ووشوی آمریکا، مراسم دعا برای بروس لی برگزار می شود.اکنون،فیلم های "جت لی"(Jet Lee)و"جکی چان"(Jacky Cheng)کونگ فوکاران معروف چینی در هالیوود به عنوان جایشنینان بروس لی در سراسر جهان مورد پسند هستند البته افرادی مانند تونی جا و مارک داکاس کاس نیز پا در جای چای بروس لی میگذارند اما مردم فراموش نخواهند کرد آنکه درهای کونگ فو چین را رو به جهانیان گشود،کسی جز بروس لی نبود و از این به بعد هر رزمی کار خوبی به عرصه بیاید او را با بروسلی مقایسه خواهند کرد .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: